Bir Lise 1 Tarih Ders Kitabı Modeli ve Müfredat Önerisi
- Halil Berktay
Alternatif Tarih 764 Yazımı Projesi içinde üretilmiş olan bu modelde, varolan Lise 1 Tarih kitaplarının 7 ünitesine karşılık gelen, 16 ünitelik bir ders kitabı tasarımı söz konusudur. (1) Statükonun eleştirisi: Mevcut kitapların bazı özellikleri, dar bir milli tarih anlayışı; dünya ve insanlık tarihinden kopukluk; tarihsel periyodizasyonun bütünüyle terkedilmiş olması; didaktik-otoriter tek seslilik; buna denk düşen bir gri, monoblok sayfa düzeni; kuru, klişeci bir anlatım; geçişlerin ve bağlantıların zayıflığı; bütünsel perspektifin yok olması; görsel malzemenin cılızlığı / metin(ler)den kopukluğu / ikonik karakteri; geriye, ancak ezberlenebilen (ve sonra unutulan) bir bilgi kırıntıları yığınının kalması; öğretmen kitabı / öğrenci kitabı ayırımının olmaması gibi noktalarda toplanabilir. (2) Alternatif arayışı: Bu projede üretilmekte olan Lise 1 Tarih kitabının özellikleri arasında, dar milli tarih anlayışını aşma çabası ve yöntemleri; insanlık tarihi ile Türklerin tarihinin yeniden ve yeni bir biçimde bağlantılandırılması; tarih öğretiminin olmazsa olmazı olan bir periyodizasyon anlayışını Avrupa-merkezcilikten kaçınarak restore etmek düşüncesi; her aşamada nasıl biliyoruzu vurgulayan bir epistemolojik şeffaflık; çok seslilik, çok parçalılık; somut kavrayışların öne çıkarılması; bütün ile parçaların ilişkisinin doğru kurulması; geçişlere ve bağlantılara azami dikkat; kısa özet üniteleri ile daha uzun ayrıntılı anlatım ünitelerinin alternasyonu; dinamik / somut / çizerek öğrenmeye yönelik bir görsellik; ön sorular ve son sorular aracılığıyla, öğrencinin araştırmacılığının öne çıkarılması; öncelikle bir öğretmen kitabı olmasa da, eğiticilerin eğitimini de gözeten çok geniş tutulmuş bir öğrenci kitabının gerçekleştirilmesi, sayılabilir.